1:2-оят
“шунингдек, мен билaн биргa бўлгaн ҳaммa биродaрлaр Гaлaтия ўлкaсидaги Мaсиҳ жaмоaтлaригa сaлом йўллaймиз.”
Галатияликларга 1:1-5 оятлари шу мактубнинг сўзбошидир; бу қисмда одатда хат кимдан кимга ёзилганлиги, саломлар ва айрим маҳал мактубнинг асосий мавзуси айтиб ўтилади.
2-оятда Павлус билан бирга яна бошқа биродарлар борлигини кўрамиз. Айрим пайтлари Павлус мактуб сўзларини ўзи эмас, балки бошқа биродар ёзган бўлади, албатта ҳамма сўзларни ва фикрларни Павлуснинг ўзи айтиб турган бўлади. Яна бошқа пайтлари эса унинг олдидаги бородарлар айрим воқеаларга аниқлик киритган бўлиши мумкин.
Демак, бу мактуб Галатия ўлкасидаги жамоатларга ёзилган экан. Галатия ҳозирги замондаги Туркия давлати ўрнида бўлган, ва Анкара шаҳри ўша даврда Галатиянинг ҳам пайтахи бўлган. Харита:
http://www.ccel.org/bible/phillips/CNM24-Gal.gif
Эътибор берсангиз бу мактуб (айрим бошқа мактублар сингари) битта жамоатга эмас, балки бир нечта жамоатларга ёзилган эди. Яъни биринчи жамоат шу мактубни олиб, ўзлари ўқиб олишар, кейин эса одатда ўзлари учун бир нусха қилиб кўчириб олишар ва кейинги жамоатга шу мактубни жўнатишарди. Бундай нарсаларни Павлус ўз мактубларини жўнатган кишилар орқали айтар, баъзи пайтлари эса мактубнинг ўзида шу ҳақда ёзар эди (Эфесликларга 6:20-21; Колосаликларга 4:16).
Павлуснинг кўпгина мактублари қандайдир жамоатдаги ёлғон таълимотга қарши ёзилган эди. Шунинг учун ўша вақтдаги ва жамоатдаги аҳволни ўрганиб, унга Павлус қандай жавоб берганини ўрганишимиз керак; зеро шу орқали Худо Павлусга берган иноят хабарини билиб оламиз. Бу мактублар одатда бир ёки бир-нечта муаммога жавоб тариқасида ёзилган бўлиб, улар қандайдир мавзу бўйича қўлланма сифатида ёзилмаган эди. Шунинг учун бир мактубдан бир нечта фикр, бошқасидан яна бир-нечта фикр олиб, Худонинг иноят хабари нимадан иборатлигини билиб олишимиз мумкин. Шу вақтнинг ўзида оятларни контекстдан юлиб олиш мумкин эмаслигини айтиш керак. Масалан Муқаддас Китобда шундай оятбор: “Аҳмоқ ўз қалбида “Худо йўқ” деб айтди”. Агар биз шу оятга асосланиб, Муқаддас Китобда “Худо йўқ” деган фикр айтилган десак, биз бу оятни контекстдан юлиб олган бўламиз. Чунки бу ерда бундай фикр Худодан эмас, балки аҳмоқ киши юрагидан чиққанлигини кўрамиз. Демак Каломни ўқиганимизда контекстга эътибор беришимиз керак.
No comments:
Post a Comment