2010-01-02

Галатияликларга ёзилган мактуб талқини (2:9-10)

9-оят

"Шундaй қилиб, имонлилaр жaмоaтининг устунлaри ҳисоблaнгaн Ёқуб, Кифa вa Юҳaнно Xудо менгa бу иш учун aлоҳидa иноят бергaнигa ишонч ҳосил қилдилaр. Улaр биз мaжусийлaрнинг олдигa кетaйлик, қолгaнлaр эсa aҳли суннaтнинг олдигa кетсин, деб келишдилaр вa мен билaн Бaрнaбогa бирдaмлик қўлини бердилaр".


Бу оятдаги Ёқуб – Исо Масиҳнинг укаси, яъни Марям ва Юсуфнинг ўғли бўлиб, у илгари Исога ишонмас эди, лекин Исонинг қайта тирилишидан кейин ишониб, эндиликда у Қуддусдаги жамоат чўпони эди. Демак шу Ёқуб билан Кифа (яъни Бутрус) ва Юҳанно Қуддус жамоатининг устунлари, яъни кўчма манода устун – жамоатни кўтариб турадиган одамлар, деган маънони билдирарди. Яна аниқроқ қилиб айтсак, ўша пайтдаги масиҳийлар шу учта одамни жамоат устуни, деб билишар ва айтишар эди.

Шу уччаласи жамоат устини деб ҳисобланар эди. Улар Павлусга берилган иноятни (яъни иноят хабарини) кўришди ва Павлус билан Барнабога бирдамлик ўнг қўлларини бердилар. Яъни шу билан улар иноят хабарини қабул қилиб, уни тўғри деб тан олдилар ва энди Павлус ва Барнабо билан муносабатда бўлишга рози бўлдилар.

Юнон тилидаги матнда “бу иш учун алоҳида” деган сўзлар йўқ, у ерда “менга берилган иноятни кўрганларида” дейилган. Яъни Худо айнан Павлусга иноят хабарини берганди, шунга эътибор беришимиз керак. Чунки Павлусга қадар Худо хали ҳеч кимга иноят хабарини (Янги Аҳд мағзини) очмаган эди. Павлус бу хабарни барча мактубларида ёзган, буларни ўқиб, Руҳдан донолик сўраган масиҳийлар уни тушуниб оладилар ва ўз ҳаётларида татбиқ этадилар.

Энди Павлус ва Барнабо мажусийларга (яҳудий бўлмаган одамларга) шу хабарни айтишсин; Ёқуб, Бутрус ва Юҳанно эса яҳудийларга хушхабарни айтишади, деб сўзлашиб олишади. Матнда ўзбекчага “aҳли суннaт” деб таржима қилинган сўзлар юнончада кўчма маънода “хатналикларга” деб ёзилган. Аслида бу ерда яҳудийларнинг қонун буйича хатна қилишлари ҳақида гап кетади, Павлус шу “хатналик” сўзи билан яҳудийларни назарда тутяпти. Суннат қилиш ёки суннат бўлиш деган фикр эса ислом динида бор, унинг маъноси киши Муҳаммад қилган ишлар ва одатларга эргашиши дегандир, бироқ биз масиҳийлар бундай маънода хатна қилиш ва хатналикни тушунмаслигимиз керак. Биз кўп ҳолларда бир хил сўзлар ва ибораларни ишлатсакда, бошқа одамлар тушунгандай ёки тушунтиргандай эмас, балки ўша сўзлар Муқаддас Калом бўйича қандай маънодга эга эканлигини аниқ билиб олишимиз керак ва ўшанда Каломдаги оятлар қандай маънода ёзилганлигини аниқроқ бўлади. Албатта бунда бизга Муқаддас Руҳ кўмаги керак бўлади.

Бирдамлик ўнг қўлини бердилар: яъни улар Павлус билан Барнабони ҳам ўзлари каби Худо ҳаворийлари, деб тан олишади, ҳамда улар Павлус воизлик қилган иноят хабарини Худодан деб тан олишди. Шу билан Павлусга ва унинг хабарига қарши чиққанлар овози ёпилди. Чунки ўша пайтда айрим одамлар Мусо қонунини бажариш шарт, деб айтишар эди, яна айримлари эса Павлус воиз қилган иноят хабарига қарши чиқиб, уни чин ҳаворий эмас, дердилар. Бироқ Қуддусда шундай воқеа бўлганидан кейин, бошқа ҳаворийлар Павлусни ҳаворий деб қабул қилишди, ҳамда унинг иноят хабарини ҳам тан олишди, шу билан бошқаларни алдамоқчи бўлган одамлар фош бўлди.


10-оят

"Улaр фaқaт биз кaмбaғaллaрни эсдaн чиқaрмaслигимизни илтимос қилдилaр, буни шaxсaн мен бaжо келтиришгa жон куйдирдим".

Камбағалларни эсдан чиқармаслик – бу ерда асосан Қуддусдаги камбағал масиҳийлар назарда тутилган бўлиши керак, чунки Павлуснинг мактубларидан шуни кўрамизки у ҳамма одамларга яхшилик қилинг, бироқ биринчи бўлиб имонлиларга ёки масиҳийларга ёрдам беринг, дейди (Галатияликларга 6:10). Яна Павлус айнан Қуддусдаги масиҳийлар учун ёрдам сўраб, бошқа шаҳарлардаги жамоатлардан маблағ йиғади (Римликларга 15:25-33; 2 Коринфликларга 9:1-15).

Шу билан Ёқуб, Бутрус ва Юҳанно Павлуснинг хабарини тан олишди, чунки улар иноят хабарига ҳеч нарса қўшмадилар, ҳеч нарса ундан олиб ташламадилар ва уни ўзгартирмадилар. Камбағаллар ҳақида айтилган масала эса, таълимотга тегишли эмас, балки ёрдам сўраш сифатида тушунилиши керак.

Павлус эса аллақачон шундай ҳам қилиб келаётган эди, яъни у Худо эзгулигини таътиган ва иноятда яшаётган одам сифатида Худо иродасини билиб, ён-атрофидаги одамларга ҳам руҳий, ҳам моддий тарафдан ёрдам бериб келяпган эди. Шу сўзлардан кейин ҳам Павлус юқорида кўрсатганимиздек Қуддусдаги камбағал масиҳийларга ёрдам бера бошлайди.

Биз ҳам Худо инояти ҳақидаги хабарни ҳеч қачон ва ҳеч қандай тарзда ўзгартирмаслигимиз керак. Биз доим Исо Масиҳга ва Унинг хочда қилган ишига ишончимизни қаратиб яшашимиз лозим. Бу ягона йўл, Исодан ва Унинг хочидан назарни олиб қочиш натижасида инсон иноятдан йиқилади ва имони чўка бошлайди.

Фақат яна ишончни Исога ва Унинг хочига қаратиш орқали, бундай инсон иноята қайтиб келиши мумкин ва яна Муқаддас Руҳда яшай бошлаши мумкин.

Шундай қилиб, Галатияликларга 1:17-2:10 оятларда Павлус қандай қилиб Худо унга иноят хабарини берганлигини, бу хабарга айримлар қаршилик қилгани, бироқ Қуддусдаги ҳаворийлар бу хабарни тўлиқлигича қабул қилганлари ҳақида гапиради. Шу билан Худо чиндан ҳам унга шу хабарни берганлиги ва Худога эргашган одам бу хабар Худодан эканлигини билишини кўрсатади.

Худо айнан Павлусга Янги Аҳд мағзини (иноят хабари, хоч хабарини) берганлигини ва у шу хабарни ҳимоя қилиши кераклигини мана бу оятлардан кўрамиз: Галатияликларга 1:11-12, 15-16; Филиппиликларга 1:7, 17. Кейинги оятларда эса Павлус шу хабарни ҳимоя қилганлигини кўрамиз.

No comments: